Làm nhà mua mưa? Ưu điểm và hạn chế
Thông thường, các công trình nhà ở gia đình thường được khởi công dịp sau Tết. Đó là thời điểm mà thời tiết khô ráo, ấm áp, không có mưa to, bão lũ, và tiến độ phù hợp để xong trước Tết tới. Tuy nhiên cũng có nhiều ngôi nhà được khởi công vào mùa mưa, mặc dù biết mùa mưa có nhiều bất lợi. Việc này có nhiều lý do, có thể là do chọn ngày tháng đẹp khởi công vào thời điểm ấy, có thể là do các khâu chuẩn bị lâu hơn dự kiến nên bị trễ, cũng có thể là gia chủ cố tình chọn mùa mưa để có lộc...
Xét về mặt tín ngưỡng và tâm linh, nhiều người quan niệm rằng mưa là điềm lành mang lại sự may mắn và thịnh vượng cho ngôi nhà. Nước mưa tượng trưng cho sự thanh tẩy, giúp gột rửa những điều xui xẻo và mang lại nguồn năng lượng tích cực. Mưa chính là lộc trời cho. Trong dân gian, khi làm những công việc quan trọng như khởi công xây nhà, cất nóc, khai trương, hạ huyệt… mà sau đó có mưa thì chính là điều tốt lành may mắn. Và việc làm nhà mùa mưa cũng không là ngoại lệ.
Tất nhiên, như nhiều công việc khác, việc thi công xây dựng mùa mưa có những bất lợi; nhưng điều gì cũng có hai mặt. Việc làm nhà mùa mưa cũng có những thuận lợi nhất định, và nếu tận dụng tốt điều ấy thì cũng đem lại những hiệu quả tích cực cho công trình.
Xét về mặt tín ngưỡng và tâm linh, nhiều người quan niệm rằng mưa là điềm lành mang lại sự may mắn và thịnh vượng cho ngôi nhà. Nước mưa tượng trưng cho sự thanh tẩy, giúp gột rửa những điều xui xẻo và mang lại nguồn năng lượng tích cực. Mưa chính là lộc trời cho. Trong dân gian, khi làm những công việc quan trọng như khởi công xây nhà, cất nóc, khai trương, hạ huyệt… mà sau đó có mưa thì chính là điều tốt lành may mắn. Và việc làm nhà mùa mưa cũng không là ngoại lệ.
Tất nhiên, như nhiều công việc khác, việc thi công xây dựng mùa mưa có những bất lợi; nhưng điều gì cũng có hai mặt. Việc làm nhà mùa mưa cũng có những thuận lợi nhất định, và nếu tận dụng tốt điều ấy thì cũng đem lại những hiệu quả tích cực cho công trình.
.jpg)
Những thuận lợi và khó khăn khi làm nhà mùa mưa
Thuận lợi
- Giá vật liệu xây dựng có thể ổn định hoặc thấp hơn. Bởi mùa mưa thường không phải là cao điểm xây dựng, nên giá vật tư, vật liệu như sắt thép, xi măng, cát đá... có thể ổn định hoặc giảm nhẹ do nhu cầu thị trường thấp.
- Cũng tương tự, các nhà thầu, đội thi công có thể ít bận rộn hơn, nên dễ dàng thuê được đội thợ giỏi và có thể thương lượng giá tốt hơn.
- Đất mềm hơn, nên việc đào móng và gia công nền móng (đóng/ép cọc) dễ hơn, điều này có thể đẩy nhanh tiến độ và tiết kiệm chi phí.
- Thời tiết mát mẻ không như mùa khô (nắng nóng) nên thợ thuyền cảm thấy dễ chịu, năng suất lao động cao, giảm các bệnh tình liên quan tới thời tiết.
- Vào mùa mưa, nhiệt độ giảm xuống, độ ẩm tăng lên là điều kiện thuận lợi giúp tăng độ kết dính của bê tông, hạn chế được vấn đề nứt nẻ ở các cấu kiện bê tông. Khi bê tông đã ninh kết, nếu có mưa thì rất tốt thay cho việc tưới nước bảo dưỡng.
- Nếu độ ẩm vừa phải, phù hợp, gạch xây có thể không cần ngâm nước và khi tô trát không cần tưới nước cho tường. Điều này giúp tăng tiến độ và giảm công sức khi thi công.
- Khi thi công trong điều kiện có mưa, chủ nhà và nhà thầu sẽ dễ phát hiện các vấn đề liên quan đến thoát nước, thấm dột, trũng nước ở móng, nền sàn, mái hay ban công…, từ đó có giải pháp xử lý sớm, tránh hậu quả tiêu cực sau này.
- Nếu công trình có yếu tố cảnh quan (sân, vườn, cây cối), thì việc trồng cây vào mùa mưa giúp cây nhanh phát triển, tiết kiệm công tưới nước và bảo dưỡng.
Thuận lợi
- Giá vật liệu xây dựng có thể ổn định hoặc thấp hơn. Bởi mùa mưa thường không phải là cao điểm xây dựng, nên giá vật tư, vật liệu như sắt thép, xi măng, cát đá... có thể ổn định hoặc giảm nhẹ do nhu cầu thị trường thấp.
- Cũng tương tự, các nhà thầu, đội thi công có thể ít bận rộn hơn, nên dễ dàng thuê được đội thợ giỏi và có thể thương lượng giá tốt hơn.
- Đất mềm hơn, nên việc đào móng và gia công nền móng (đóng/ép cọc) dễ hơn, điều này có thể đẩy nhanh tiến độ và tiết kiệm chi phí.
- Thời tiết mát mẻ không như mùa khô (nắng nóng) nên thợ thuyền cảm thấy dễ chịu, năng suất lao động cao, giảm các bệnh tình liên quan tới thời tiết.
- Vào mùa mưa, nhiệt độ giảm xuống, độ ẩm tăng lên là điều kiện thuận lợi giúp tăng độ kết dính của bê tông, hạn chế được vấn đề nứt nẻ ở các cấu kiện bê tông. Khi bê tông đã ninh kết, nếu có mưa thì rất tốt thay cho việc tưới nước bảo dưỡng.
- Nếu độ ẩm vừa phải, phù hợp, gạch xây có thể không cần ngâm nước và khi tô trát không cần tưới nước cho tường. Điều này giúp tăng tiến độ và giảm công sức khi thi công.
- Khi thi công trong điều kiện có mưa, chủ nhà và nhà thầu sẽ dễ phát hiện các vấn đề liên quan đến thoát nước, thấm dột, trũng nước ở móng, nền sàn, mái hay ban công…, từ đó có giải pháp xử lý sớm, tránh hậu quả tiêu cực sau này.
- Nếu công trình có yếu tố cảnh quan (sân, vườn, cây cối), thì việc trồng cây vào mùa mưa giúp cây nhanh phát triển, tiết kiệm công tưới nước và bảo dưỡng.
.jpg)
Khó khăn
- Thời gian thi công kéo dài do thời tiết. Mưa nhiều, mưa lớn gây gián đoạn thi công, đặc biệt là các khâu cần khô ráo và làm ngoài trời như: Đổ bê tông, xây tường, tô trát… Công trình dễ bị đọng nước, lầy lội, trơn trượt, ảnh hưởng đến tiến độ.
- Nguy cơ ngập úng: Mưa lớn có thể gây ngập úng, làm ngập công trường và gây khó khăn trong việc thi công. Nước có thể làm trôi đất, vật liệu xây dựng.
- Vật liệu có thể bị nước hoặc độ ẩm cao làm hư hại như sắt thép dễ bị gỉ sét, xi măng bị vón cục, thạch cao bị mủn, gỗ bị nở, cong vênh… nếu không được bảo quản kỹ.
- Chất lượng công trình có thể bị ảnh hưởng. Nếu không che chắn tốt, mưa lớn có thể làm xi măng ở các cấu kiện bê tông, vữa trát tường bị rửa trôi, nước ngấm vào kết cấu bê tông hoặc nền móng, dẫn đến tình trạng nứt, thấm, yếu kết cấu.
- Chi phí có thể phát sinh do gián đoạn tiến độ, cần thuê nhân công lao động lâu hơn; bên cạnh đó còn phát sinh chi phí bảo quản vật tư, làm mái tạm, che chắn...
- Quy trình và kế hoạch có thể bị xáo trộn do thời tiết. Ví dụ đến công đoạn sơn nhưng không sơn được do tường ẩm. Do vậy cần linh hoạt trong kế hoạch và quy trình xây dựng.
- Rủi ro cho máy móc và thiết bị: Nước có thể gây hư hỏng cho các thiết bị, máy móc, làm giảm hiệu suất hoạt động và tuổi thọ của chúng.
- Ảnh hưởng đến an toàn lao động: Điều kiện thời tiết không thuận lợi có thể làm tăng nguy cơ tai nạn lao động. Mưa có thể làm cho sàn công trình trở nên trơn trượt, gây nguy hiểm cho công nhân; ngoài ra có thể có nguy cơ về tai nạn điện giật trong môi trường nhiều nước.
- Trời mưa dài, mưa lâu làm ảnh hưởng tới sinh hoạt của thợ thuyền, ví dụ như việc phơi quần áo không khô, thiếu chỗ ngủ nghỉ, sinh hoạt khô ráo - nhất là trong giai đoạn đầu.
- Nếu thi công vội vàng để “chạy mưa”, có thể dễ dẫn đến thi công ẩu, thiếu cẩn thận, làm giảm chất lượng công trình và tăng chi phí sửa chữa sau này.
- Thời gian thi công kéo dài do thời tiết. Mưa nhiều, mưa lớn gây gián đoạn thi công, đặc biệt là các khâu cần khô ráo và làm ngoài trời như: Đổ bê tông, xây tường, tô trát… Công trình dễ bị đọng nước, lầy lội, trơn trượt, ảnh hưởng đến tiến độ.
- Nguy cơ ngập úng: Mưa lớn có thể gây ngập úng, làm ngập công trường và gây khó khăn trong việc thi công. Nước có thể làm trôi đất, vật liệu xây dựng.
- Vật liệu có thể bị nước hoặc độ ẩm cao làm hư hại như sắt thép dễ bị gỉ sét, xi măng bị vón cục, thạch cao bị mủn, gỗ bị nở, cong vênh… nếu không được bảo quản kỹ.
- Chất lượng công trình có thể bị ảnh hưởng. Nếu không che chắn tốt, mưa lớn có thể làm xi măng ở các cấu kiện bê tông, vữa trát tường bị rửa trôi, nước ngấm vào kết cấu bê tông hoặc nền móng, dẫn đến tình trạng nứt, thấm, yếu kết cấu.
- Chi phí có thể phát sinh do gián đoạn tiến độ, cần thuê nhân công lao động lâu hơn; bên cạnh đó còn phát sinh chi phí bảo quản vật tư, làm mái tạm, che chắn...
- Quy trình và kế hoạch có thể bị xáo trộn do thời tiết. Ví dụ đến công đoạn sơn nhưng không sơn được do tường ẩm. Do vậy cần linh hoạt trong kế hoạch và quy trình xây dựng.
- Rủi ro cho máy móc và thiết bị: Nước có thể gây hư hỏng cho các thiết bị, máy móc, làm giảm hiệu suất hoạt động và tuổi thọ của chúng.
- Ảnh hưởng đến an toàn lao động: Điều kiện thời tiết không thuận lợi có thể làm tăng nguy cơ tai nạn lao động. Mưa có thể làm cho sàn công trình trở nên trơn trượt, gây nguy hiểm cho công nhân; ngoài ra có thể có nguy cơ về tai nạn điện giật trong môi trường nhiều nước.
- Trời mưa dài, mưa lâu làm ảnh hưởng tới sinh hoạt của thợ thuyền, ví dụ như việc phơi quần áo không khô, thiếu chỗ ngủ nghỉ, sinh hoạt khô ráo - nhất là trong giai đoạn đầu.
- Nếu thi công vội vàng để “chạy mưa”, có thể dễ dẫn đến thi công ẩu, thiếu cẩn thận, làm giảm chất lượng công trình và tăng chi phí sửa chữa sau này.
.jpg)
Những điều lưu ý khi làm nhà mùa mưa
Nói chung, làm nhà mùa mưa là có nhiều bất lợi, song nếu không thể thay đổi kế hoạch, vẫn phải tiến hành việc xây dựng vào mùa mưa thì cần lưu ý những điều quan trọng để khắc phục những khó khăn và đảm bảo chất lượng công trình. Những lưu ý này có thể diễn giải thành quy trình như sau:
Nói chung, làm nhà mùa mưa là có nhiều bất lợi, song nếu không thể thay đổi kế hoạch, vẫn phải tiến hành việc xây dựng vào mùa mưa thì cần lưu ý những điều quan trọng để khắc phục những khó khăn và đảm bảo chất lượng công trình. Những lưu ý này có thể diễn giải thành quy trình như sau:
- Lập kế hoạch trước khi thi công:
Cần lên lịch, kế hoạch thi công chi tiết, căn cứ vào dự báo thời tiết cho 7-10 ngày. Tuy nhiên kế hoạch này chỉ là tạm thời mà phải hết sức linh hoạt, cập nhật theo thời tiết. Ưu tiên những ngày khô ráo hoặc không mưa lớn cho các công tác đổ bê tông móng, cột, dầm sàn. Tránh khởi công vào những ngày mưa nhiều hoặc mưa lớn. Cần chuẩn bị thêm ngân sách cho những chi phí phát sinh. Tham khảo ý kiến tư vấn của kỹ sư thi công về giải pháp chống thấm, thoát nước.
- Chuẩn bị hạ tầng:
Cần có phương án thoát nước tạm thời trong quá trình khởi công và thi công. Bố trí hợp lý khoa học các hạng mục trên công trường như lán trại công nhân, chỗ tập kết vật liệu, chỗ gia công vật liệu… Chuẩn bị máy bơm công suất lớn để sử dụng trong trường hợp công trường, hố móng bị ngập úng. Nguồn điện cấp thi công phải đảm bảo an toàn tuyệt đối.
- Chọn nhà thầu và vật tư:
Cần chọn nhà thầu uy tín, có kinh nghiệm thi công trong mùa mưa. Ký hợp đồng với nhà thầu có điều khoản xử lý trong trường hợp mưa gió làm gián đoạn. Chọn vật liệu có khả năng chống thấm tốt, như sơn chống thấm, xi măng chất lượng cao. Đặt mua vật tư từng đợt nhỏ theo tiến độ thi công tại công trường để dễ bảo quản, không nên để tồn nhiều. Việc dựng kho vật tư tạm, có mái che, nền cao, thoát nước tốt là điều cần thiết để bảo quản vật tư, vật liệu không bị nước làm ảnh hưởng.
- Chọn nhà thầu và vật tư:
Cần chọn nhà thầu uy tín, có kinh nghiệm thi công trong mùa mưa. Ký hợp đồng với nhà thầu có điều khoản xử lý trong trường hợp mưa gió làm gián đoạn. Chọn vật liệu có khả năng chống thấm tốt, như sơn chống thấm, xi măng chất lượng cao. Đặt mua vật tư từng đợt nhỏ theo tiến độ thi công tại công trường để dễ bảo quản, không nên để tồn nhiều. Việc dựng kho vật tư tạm, có mái che, nền cao, thoát nước tốt là điều cần thiết để bảo quản vật tư, vật liệu không bị nước làm ảnh hưởng.
- Bảo quản vật tư và an toàn thi công:
Bảo quản vật tư trong điều kiện mưa là rất quan trọng. Trong đó hai loại vật tư liên quan đến kết cấu công trình là xi măng và thép rất dễ bị ảnh hưởng (xi măng bị vón cục, thép bị gỉ sét khi ngấm nước) cần để nơi khô ráo, kê cao, không đặt trực tiếp xuống nền đất, phủ bạt che chắn cẩn thận. Các loại gạch, đá không để bị ngấm nước nhiều ngày. Gỗ nội thất, cửa nên để kho kín hoặc lắp sau khi công trình đã khô ráo… Ngoài ra, cần bố trí biện pháp an toàn lao động khi làm việc trong điều kiện trơn trượt, ẩm ướt. Công nhân cần trang bị mũ nón, giầy, găng tay bảo hộ, dây an toàn khi làm việc trên cao. Hệ thống điện thi công và các loại máy thi công phải đảm bảo tuyệt đối an toàn, không được rò rỉ điện. Đảm bảo sự ổn định của các giàn giáo, kết cấu tạm vì nền dễ bị sụt lún.
- Thi công phần thô (móng, cột, dầm sàn, tường bao): Đảm bảo khu vực đào móng không bị đọng nước, có hệ thống bơm thoát nước tạm. Che chắn hố móng khi trời mưa (bạt lớn, máng xả, ván bao quanh). Đổ bê tông trong điều kiện khô ráo; nếu mưa nhẹ cần che chắn kỹ, tăng xi măng trong cấp phối (theo kỹ sư hướng dẫn). Kiểm tra độ ẩm trước khi tô trát tường (tường phải khô hoặc độ ẩm thấp, không thấm ngược).
- Thi công phần thô (móng, cột, dầm sàn, tường bao): Đảm bảo khu vực đào móng không bị đọng nước, có hệ thống bơm thoát nước tạm. Che chắn hố móng khi trời mưa (bạt lớn, máng xả, ván bao quanh). Đổ bê tông trong điều kiện khô ráo; nếu mưa nhẹ cần che chắn kỹ, tăng xi măng trong cấp phối (theo kỹ sư hướng dẫn). Kiểm tra độ ẩm trước khi tô trát tường (tường phải khô hoặc độ ẩm thấp, không thấm ngược).
.jpg)
- Chống thấm - thoát nước: Cần thực hiện chống thấm kỹ sàn mái, nhà vệ sinh, ban công, tầng hầm, hố thang máy, tường tiếp giáp. Nên sử dụng các loại sơn chống thấm, cùng các phụ gia, phụ kiện như lưới thủy tinh chống nứt, màng chống thấm. Thi công hệ thống ống thoát nước mưa, phễu thu mái, sàn, máng xối đúng kỹ thuật. Kiểm tra khả năng thoát nước mặt quanh nhà (sân, vườn, cống rãnh).
- Giai đoạn hoàn thiện & kiểm tra:
Giai đoạn này về cơ bản không chịu ảnh hưởng nhiều của thời tiết như giai đoạn xây thô. Tuy nhiên cũng có một số lưu ý, như: Chờ tường, sàn khô hoàn toàn mới sơn, dán gạch. Cần kiểm tra kỹ các điểm dễ thấm sau khi có mưa: Mái, ban công, chân tường; kiểm tra hệ thống điện trong nhà: Dây dẫn, thiết bị phải đảm bảo khô ráo, an toàn… Nếu có trồng cây ở sân vườn thì chờ sau khi công trình đã ổn định, đất không bị sụt lún.
- Một số dụng cụ, thiết bị cần thiết phải luôn sẵn sàng khi làm nhà mùa mưa: Bạt che khổ lớn, máng xối tạm, máy bơm hút nước, dụng cụ đo độ ẩm tường (nếu có), quạt/máy sấy hỗ trợ khô tường sơn, đèn chiếu sáng công trình (khi trời âm u, thiếu sáng)…
Thi công nhà mùa mưa thì ngoài việc chuẩn bị chu đáo trong kế hoạch, nhân công, vật tư, phải luôn có tâm thế phản ứng nhanh trước sự biến đổi tiêu cực của thời tiết. Đặc biệt là khi có mưa trước/trong khi đổ bê tông. Mọi việc phải được tập huấn để triển khai nhanh gọn, kịp thời, hiệu quả; như vậy mới đảm bảo chất lượng và tiến độ công trình. Cần theo dõi thời tiết sát sao và liên tục, các kế hoạch và quy trình phải hết sức linh hoạt nương theo thời tiết, đó là chìa khóa của thành công.
- Giai đoạn hoàn thiện & kiểm tra:
Giai đoạn này về cơ bản không chịu ảnh hưởng nhiều của thời tiết như giai đoạn xây thô. Tuy nhiên cũng có một số lưu ý, như: Chờ tường, sàn khô hoàn toàn mới sơn, dán gạch. Cần kiểm tra kỹ các điểm dễ thấm sau khi có mưa: Mái, ban công, chân tường; kiểm tra hệ thống điện trong nhà: Dây dẫn, thiết bị phải đảm bảo khô ráo, an toàn… Nếu có trồng cây ở sân vườn thì chờ sau khi công trình đã ổn định, đất không bị sụt lún.
- Một số dụng cụ, thiết bị cần thiết phải luôn sẵn sàng khi làm nhà mùa mưa: Bạt che khổ lớn, máng xối tạm, máy bơm hút nước, dụng cụ đo độ ẩm tường (nếu có), quạt/máy sấy hỗ trợ khô tường sơn, đèn chiếu sáng công trình (khi trời âm u, thiếu sáng)…
Thi công nhà mùa mưa thì ngoài việc chuẩn bị chu đáo trong kế hoạch, nhân công, vật tư, phải luôn có tâm thế phản ứng nhanh trước sự biến đổi tiêu cực của thời tiết. Đặc biệt là khi có mưa trước/trong khi đổ bê tông. Mọi việc phải được tập huấn để triển khai nhanh gọn, kịp thời, hiệu quả; như vậy mới đảm bảo chất lượng và tiến độ công trình. Cần theo dõi thời tiết sát sao và liên tục, các kế hoạch và quy trình phải hết sức linh hoạt nương theo thời tiết, đó là chìa khóa của thành công.
Tin khác:
- Những lưu ý khi làm nhà
- Pavilion thu nước mưa: Giải pháp cảnh quan bền vững trong Khu vườn WaterAid | Studio Weave và Tom Massey
- Làm sao để tạo nên không gian sống thoáng mát?
- Bộ Xây dựng sắp tổ chức tọa đàm chính sách thúc đẩy công trình xanh, giao thông xanh
- Tư duy lại về Xây dựng bền vững trong thế giới biến động